Het idee is simpel: door op de matrixborden boven de snelheid in een rode rand aan te geven hoe snel je mag rijden (80 of 100 kilometer) wordt je als automobilist gedwongen je snelheid te matigen. Het “harmonica-effect”, zegt Rijkswaterstaat, de situatie waarin bij een naderende file iedereen remt en optrekt en kettingbotsingen kunnen ontstaan, zul je daarmee voorkomen. Vanaf oprit Apeldoorn-Oost ziet het er deze woensdagmiddag niet goed uit. Op de A1 richting Deventer rijdt, het is kwart over vier, het verkeer langzaam. Het bord geeft 50 kilometer aan. Maar al gauw duikt het roodomrande 80 op. En inderdaad, de gang komt erin. De automobilisten sukkelen in de voorgeschreven snelheid voort; die op de linkerbaan zoeken de grens van de “marge” (7 kilometer gedoogsnelheid) op. Het experiment met de fotocamera’s als een zwaard van Damocles boven de autosnelweg lijkt een rustig verkeersbeeld op te leveren. Verderop wordt het sein zelfs op “100” gezet. De Ijssel is in tien minuten bereikt, Deventer-Oost kost nog vier minuten extra. Een mooie score, zo vlak voor de avondspits. “Slimrijders bedankt” roept Rijkswaterstaat aan het eind van het experimenteergebied. Justitie zou er een bord naast kunnen zetten waarop de overtreders worden bedankt voor hun financiële bijdrage. Kwart voor vijf. Tijd voor de tweede rit naar Deventer. Volgens de berekeningen van Rijkswaterstaat bereikt de verkeersdrukte om tien voor vijf zijn hoogtepunt. Dat blijkt. Het is meteen al moeilijker de snelweg op te komen. Van 50 km springen de borden op 80, maar dat is te optimistisch gedacht. Want bij Wilp staat alles stil. Twentse bouwvakkers, terugkerend van hun karwei in het westen, turen vermoeid uit de ramen van hun busjes. Dat duurt zo tot voorbij Deventer-Oost. Rit twee vergt 42 minuten, drie keer zolang als rit een. Richting Apeldoorn blijkt er een file te staan vanuit de Veluwse bossen tot een flink eind voorbij de Ijssel, 21 kilometer lang. Maar het experiment “Slim Rijden Files Vermijden” op zijn eerste onfortuinlijke dag de schuld geven zou te goedkoop zijn: drie ongevallen op de weg blokkeren de A1.