Politici hebben de mond vol over verbetering van de veiligheid. Daarmee hebben ze ten onrechte niet de verkeersveiligheid op het oog, vindt mr. Koos Spee, hoofd Bureau Verkeershandhaving Openbaar Ministerie. In de verkiezingsprogramma's van de diverse partijen ontbreekt in ieder geval elke verwijzing ernaar.



SOESTERBERG - Koos Spee is ervan overtuigd dat er nog heel wat te verbeteren valt aan de verkeersveiligheid in dit land. Als landelijk officier reist hij veel met de auto door het land en ziet dan de vreemdste capriolen aan zich voorbijtrekken: van onwetende automobilisten tot zinloze geweldplegers.



Het heeft hem in elk geval geleerd dat er heel wat schort aan het rijgedrag van de Nederlander. "Ik ben daarom voorstander van periodieke bijlessen", zegt Spee. "Of zoals ik het in mijn jongste boek noem: een apk voor elke automobilist. Laat iedereen eens in de vijf jaar twee of drie theorielessen volgen en een of twee praktijklessen met een instructeur. Zie het als een opfriscursus. Dat hoeft wat mij betreft niet uit te monden in een examen. Alleen de allerbelabberdste chauffeurs zouden op herhaling moeten."



Veel bijval voor zijn idee heeft Spee nog niet gekregen. "Het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen zit een beetje op mijn lijn, maar de politiek loopt er nog niet warm voor. Het is niet iets waarmee je politiek kunt scoren. Veel zal afhangen van hoe de nieuwe minister van verkeer en waterstaat erover denkt. Nu vinden ze op het departement dat het de burger onevenredig belast."



In Nederland zijn ongeveer zeven miljoen automobilisten en nagenoeg evenveel verkeersdeskundigen, althans dat vinden de meeste weggebruikers van zichzelf, zegt Spee. In de praktijk valt dat erg tegen, is zijn ervaring. Tachtig, negentig procent van de ongevallen is te wijten aan menselijke fouten. Wie wekelijks naar het tv-programma 'Blik op de weg' kijkt, krijgt een somber beeld van het rijgedrag en de rijcapaciteiten van veel verkeersdeelnemers. Spee: "Ik heb de maker, Leo de Haas, wel eens gevraagd of hij nog meer aan educatie wil doen in zijn programma. Maar de vrees bestaat dat zoiets ten koste gaat van de kijkcijfers."



Koos Spee zou ook graag zien dat er in de berichtgeving over verkeersongevallen meer aandacht wordt besteed aan de vraag hoe zo'n ongeluk gebeurd is. "Dan kunnen lezers daar lering uit trekken. Maar dat kom je zelden tegen: wel bij vliegtuig- en treinongevallen."



De verkeersofficier vreest dat weggebruikers onvoldoende beseffen wat er allemaal kan gebeuren in het verkeer. Drank, snelheid, door rood licht rijden, gedrag op kruisingen en onvoldoende anticiperen op gedrag van fietsers en voetgangers zijn de voornaamste oorzaken van veel ongelukken. "Wie dertig kilometer per uur rijdt en op twaalf meter afstand plotseling een kind ziet oversteken, kan nog net op tijd remmen; rijdt hij of zij veertig, dan wordt zo'n kind zes meter meegesleurd."



Invoering van een puntenrijbewijs -strafpunten voor zware verkeersovertredingen- ziet Spee op korte termijn niet als een oplossing om roekeloze chauffeurs aan te pakken. "Dan heb je veel meer mensen nodig om te handhaven en te vervolgen, alleen al om al die beroepszaken af te handelen. In Nederland wordt op kenteken bekeurd. Wie zijn derde strafpunt incasseert, zal in beroep gaan bij de rechter en bijvoorbeeld stellen dat niet hij maar zijn vrouw achter het stuur zat. Dan zul je een vrij rigide systeem moeten invoeren, waarbij de kentekenhouder altijd strafbaar is voor de overtredingen die met zijn auto zijn begaan. Naast de vraag of dat wenselijk is, betwijfel ik of het politiek haalbaar is."



Verbetering van de infrastructuur kan veel verkeersslachtoffers voorkomen. Zo hebben ro tondes bijgedragen aan vergroting van de veiligheid op de wegen. Spee: "Het rijden door rood is licht verminderd, nu veel kruispunten zijn vervangen door rotondes. Nadeel is wel dat er mensen zijn die wachten tot de rotonde leeg is voordat ze die oprijden. Anderen geven geen richting aan bij het verlaten ervan. Dat levert ook onnodig wachten op."



Spee is voorstander van het terugbrengen van het toegestane alcoholpromillage in het verkeer van 0,5 nu tot 0,2, de limiet zoals die in Zweden gehanteerd wordt. "Scheelt tweehonderd verkeersdoden per jaar", weet de officier. "Je bent al minder alert vanaf het tweede biertje. Probleem is dat mannen van boven de tachtig kilo aardig wat alcohol kunnen verstouwen, zonder dat de blaasapparatuur dat aangeeft. Bij 'Blik op de weg' heeft zo'n man een keer bij wijze van experiment negen biertjes gedronken op een terras. Bleek hij bij de blaastest toch nog onder de limiet te zitten."