Gemeenten mogen geen leges heffen voor informatie die burgers opvragen met een beroep op de Wet openbaarheid bestuur (Wob).

Dat blijkt uit een uitspraak van de rechtbank in Den Haag en een zaak die was aangespannen door onderzoeksjournalist Brenno de Winter, die onder meer werkt voor NU.nl.

De Winter vroeg in 2009 bij een groot aantal Nederlandse gemeenten informatie op over het gebruik van open source software. Dertig gemeenten vroegen De Winter, naast een vergoeding voor gemaakte kopieerkosten, ook leges.

Drie daarvan volhardden ook na weigering van De Winter in hun verzoek, waarop die besloot een rechtszaak aan te spannen tegen de Zuid-Hollandse gemeente Kaag en Braassem, die 21,50 euro in rekening wilde brengen.

Diensten

Alleen voor 'diensten', zoals een vergunningaanvraag, mogen leges in rekening worden gebracht. De rechtbank in Den Haag oordeelde dat een informatieverzoek onder de Wob niet kan worden beschouwd als zo'n dienst. Wie een Wob-aanvraag indient, handelt volgens de rechtbank namelijk in het algemene belang van openbaarheid van informatie, en niet primair namens zichzelf.

De gemeente mag daarom geen leges vragen om De Winters verzoek in behandeling te nemen, oordeelt de rechter.

Geen beroep

Volgens de gemeente Kaag en Braassem laat het vonnis aan duidelijkheid niets te wensen over. De gemeente gaat daarom niet in beroep.

Persvrijheid

De Nederlandse Vereniging voor Journalisten (NVJ), die De Winter bijstond, is blij met de uitspraak. Algemeen secretaris Thomas Bruning noemt het een "overwinning voor de persvrijheid" dat gemeenten geen informatie kunnen achterhouden door kosten achter te houden.

Ook De Winter zelf is opgetogen. Tegen de gemeente Heerlen loopt nog een procedure over dezelfde kwestie, die De Winter na de uitspraak van de Haagse rechter met vertrouwen tegemoet zien.

Uitspraak Rechtbank 's-Gravenhage