Officieren van justitie mogen voortaan zelf straffen opleggen. Om de werkdruk bij rechtbanken te verzachten, krijgen offcieren de bevoegdheid straffen op te leggen voor relatief lichte delicten. Ze mogen geen celstraffen opleggen. Dat heeft het kabinet vandaag besloten.

Het Openbaar Ministerie mag geldboetes en taakstraffen van hoogstens 180 uur opleggen en het rijbewijs innemen voor maximaal zes maanden. Door de invoering van het wetsvoorstel is het OM straks niet meer afhankelijk van de medewerking van de verdachte.

Nu is het nog zo dat een zaak na vele tussenstappen uiteindelijk voor de rechter komt als de verdachte een transactie weigert te betalen. Als de verdachte blijft weigeren, kan het OM straks het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) inschakelen om de boete te innen.

Initiatief

Een verdachte die het oneens is met een straf en daartegen een rechtszaak wil aanspannen, moet zelf het initiatief nemen. Nu volgt automatisch een rechtszaak wanneer de verdachte de boete niet betaalt.

Uit eigen berekeningen van het ministerie van Justitie blijkt dat het OM in 2002 44.000 kantonzittingen en 21.000 rechtbankzaken met de nieuwe wetgeving zelf en dus zonder rechter had kunnen afwikkelen.

Ook de politietransactie wordt omgezet naar een strafbeschikking. Dat betekent dat als iemand een boete accepteert, hij die ook moet betalen. Doet hij dat niet, dan staat het CJIB bij hem op de stoep. Het gaat hier om zwaardere verkeersovertredingen zoals openbare dronkenschap of het verkopen van spullen op straat zonder vergunning.

Gematigd

De Raad voor de Rechtspraak verwacht niet veel van de nieuwe wetgeving. De Raad is niet tegen het voorstel, maar ziet niet dat rechters ''ineens enorme ruimte krijgen in het afdoen van zaken'', aldus een woordvoerster. ''In zekere zin levert het wel een ontlasting op, maar de effecten zijn gematigd.''