De kentekens van alle voertuigen die bij Zwolle over de snelwegen A28 en A50 rijden, worden door de regiopolitie IJsselland vastgelegd en drie dagen bewaard. Bij een misdrijf in de regio kunnen de gegevens en het tijdstip van registratie worden gebruikt voor de opsporing van de dader.

Het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) is hiervan niet op de hoogte en noemt het ‘onaanvaardbaar’ als op een route elk kenteken wordt geregistreerd. Volgens hoofdcommissaris Pieter-Jaap Aalbersberg van de regiopolitie IJsselland is de registratie niet in strijd met de privacywetgeving.

IJsselland is het eerste korps dat dit systeem in gebruik neemt. Andere politiekorpsen gaan deze apparatuur ook installeren, zegt Aalbersberg. Op den duur kunnen alle computers voor automatische kentekenherkenning worden gekoppeld om voertuigen van verdachten te traceren.

Met de ministeries van Binnenlandse Zaken en Justitie wordt onderzocht waar de grenzen liggen, aldus de hoofdcommissaris. De permanente kentekenregistratie is voor de politie een belangrijk wapen tegen ‘mobiel banditisme’: criminelen die van elders komen, in de regio inbraken of overvallen plegen en vervolgens via de doorgaande wegen snel verdwijnen.

Niet-verdacht
Volgens Aalbersberg worden kentekens van niet-verdachte voertuigen na maximaal drie dagen automatisch vernietigd, zonder verdere analyse. Dat geldt niet voor de auto’s van zware criminelen die in de landelijke politieregisters voorkomen. De korpschef wil weten welke criminelen zich op welke tijdstippen in zijn gebied bevinden. De Criminele Inlichtingen Eenheid analyseert deze gegevens in de hoop misdaden te kunnen oplossen.

Aalbersberg ziet de camera’s boven de A28 en A50 als een logisch vervolg op camera’s die al op bedrijventerreinen en in binnensteden worden ingezet. Ook ziet hij weinig verschil met de politieman die in de jaren zestig ‘bloksurveillance’ liep en alles opschreef wat hij waarnam, inclusief kentekens.

Opschrijfboekje
‘Ik wil veiligheid voor mijn burgers. De verkeersstromen zijn te groot voor een diender met een opschrijfboekje. De kentekenherkenning is effectiever, maar niet anders dan de bloksurveillance.’

De korpschef ziet geen sluipende uitbreiding van bevoegdheden. De recherche kan al de camerabeelden opvragen van Rijkswaterstaat en beveiligingsbedrijven. ‘Rijkswaterstaat gaat zelfs verder. Die stuurde na kentekenregistratie filerijders een brief om wegwerkzaamheden aan te kondigen.’ Ook vraagt Aalbersberg zich af of de camera’s in warenhuizen en voetbalstadions niet bedreigender voor de privacy zijn dan de registratie op de snelwegen.

Brabants Dagblad schreef: Politie onwettig met kentekenregistratie

Het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) komt nog voor de zomer met nieuwe richtlijnen voor kentekenregistratie door de politie. Dat gebeurt omdat in steeds meer regio’s de kentekens van alle passerende voertuigen worden geregistreerd met camera’s boven de in- en uitgaande wegen om criminelen op te sporen.

Volgens het college is dat in strijd met de wet, omdat ook de kentekens van onschuldige burgers worden vastgelegd.

In navolging van onder meer Amsterdam, Rotterdam en Den Haag is onlangs ook de Zwolse politie begonnen de kentekens te filmen van alle passerende voertuigen op de snelwegen A28 en A50. De politie vergelijkt de kentekens met die van bekende criminelen.

Bij onschuldige burgers wordt de informatie hooguit drie dagen bewaard en vervolgens vernietigd, aldus woordvoerder Wim Dierks van de regiopolitie IJsselland.

Volgens de politie is de kentekenregistratie belangrijk om het zogeheten ’mobiele banditisme’ aan te pakken. „Dat zijn criminelen die van buiten de regio komen, hier een inbraak of een overval plegen en er dan weer vandoor gaan. Met de registratie van het kenteken en het tijdstip waarop ze in dit gebied zijn, kunnen wij deze criminelen sneller opsporen”, aldus Dierks. Het gaat volgens de woordvoerder puur om de opsporing van criminelen. „Dit is niet bedoeld om mensen die rijden zonder rijbewijs aan te pakken.”

Volgens het CBP is het in strijd met de wet om ’onverdachte personen’ massaal te registreren. „Het is ongericht en willekeurig. Natuurlijk moet het mogelijk zijn om verdachte personen in de gaten te houden, maar met dit systeem wordt een hele samenleving geobserveerd. Dat is illegaal”, aldus woordvoerder Gert Onne Klashorst.

Het CBP verwacht de richtlijnen nog voor de zomer bekend te maken. De kritiek geldt niet voor de kentekenregistratie voor ’trajectcontroles’ op snelheidsovertredingen en voor onderzoeken van Rijkswaterstaat, waarbij bijvoorbeeld geregelde gebruikers van stukken snelweg worden benaderd over wegwerkzaamheden en filebestrijding. Rijkswaterstaat mag dat in het teken van het ’wegbeheer’.

Dagblad van het Noorder schreef: Registeren kentekens moet stoppen

De politie moet meteen stoppen met het filmen van kentekens van voertuigen, zoals op de A28 en de A50 bij Zwolle gebeurt. Volgens juristen van het advocatenkantoor Anker en Anker is er geen enkele wettelijke basis voor deze opsporingsmethode.

"De politie baseert zich op artikel 2 van de Politiewet. Volgens de Hoge Raad mag dat artikel niet worden gebruikt om door het filmen van kentekens aan opsporingsonderzoek te doen", zegt Tjalling van der Goot van Anker en Anker. Overduidelijk is, stelt hij, dat de politie de beelden gebruikt voor opsporingsonderzoek. Met behulp van de gescande kentekens wordt immers gepoogd om gestolen of onverzekerde auto's te achterhalen en voortvluchtige criminelen en illegalen aan te houden.

Eerder keerde het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) zich uit het oogpunt van privacyschending tegen het registeren van kentekens, zoals dat bij Zwolle gebeurt. Het CPB vindt het onaanvaardbaar dat elk kenteken wordt gefilmd, dus ook van talloze brave burgers die niets op hun kerfstok hebben. Verder hekelt de organisatie het feit dat de kentekens drie dagen lang bij de politie worden opgeslagen.

De regiopolitie IJsselland kondigde vorig jaar november aan met het registeren en scannen van kentekens te beginnen. Andere korpsen doen dat ook al of zijn van plan met de apparatuur te gaan werken. Zo wil de marechaussee langs bijna alle grensposten camera's installeren voor het opsporen van automobilisten met openstaande boetes of gevangenisstraffen. Ook wil men buitenlandse criminelen die de grens overkomen in de gaten krijgen en aan kunnen houden.

Minister Guusje ter Horst van Binnenlandse Zaken vindt niet dat het registreren van kentekens onwettig is. "Als je criminelen wilt vangen, moet je soms onorthodoxe methoden gebruiken. Privacy is belangrijk, maar in dit geval is die gewaarborgd."

Maar volgens jurist Van der Goot slaat de minister de plank volledig mis. "Er is geen enkele wettelijke basis voor het registeren van kentekens. Wanneer Ter Horst vindt dat het wel moet kunnen, moet ze maar eerst voor goede wetgeving zorgen."