De verkiezingsprogramma’s van CDA, PvdA, ChrU, D66 en SGP zouden moeten leiden tot 10 tot 15 procent minder autogebruik in 2020, vergeleken bij de huidige trend. Het aantal voertuigverliesuren loopt bij genoemde partijen met zo’n 40 procent terug. Het ov-gebruik zou met circa 5 tot 10 procent toenemen. GroenLinks claimt 20 procent minder autogebruik, 15 procent meer ov-gebruik en 60 procent minder voertuigverliesuren.

Dit blijkt uit de doorrekening van de verkiezingsprogramma’s door het Centraal Planbureau. De resultaten laten zich vooral verklaren door het feit dat partijen met de meeste file-winst dat denken te bereiken door invoering van een vorm van rekeningrijden.

Zes partijen willen de ‘bereikbaarheid’ verbeteren via een vorm van kilometerheffing voor personenauto’s. Vijf van deze zes partijen kiezen daarbij ook voor een spitstarief van veelal ongeveer 10 ct/km; alleen het CDA kiest voor een vlakke heffing zonder spitstarief. SP, VVD en PVV voeren geen enkele vorm van kilometerbeprijzing in. Drie partijen (PvdA, GroenLinks en ChrU) voeren een verhoogd tarief van 15 tot 18 ct/km in voor vrachtwagens. Dit levert PvdA en ChrU ongeveer 1 mld euro op. GroenLinks verhoogt ook het tarief voor bestelwagens, wat het EMU-saldo verbetert met in totaal 1,5 mld euro.

CDA, D66 en SGP voeren een beperkt tarief (1 à 2 ct/km) in voor vrachtwagens. VVD, PVV en SGP trekken meer geld uit voor de aanleg van snelwegen, terwijl PvdA, SP, GroenLinks en ChrU hierop juist willen besparen D66 bespaart op onderhoud.
SP, GroenLinks, ChrU, D66 en SGP investeren extra in het openbaar vervoer, zo constateert het CPB verder. De VVD trekt extra geld uit voor spoorvervoer, maar bezuinigt op regionaal openbaar vervoer. Meerdere partijen willen geld besparen met efficiencymaatregelen. CDA en VVD kiezen daarbij onder andere voor aanbesteding van de vervoersconcessie op het Hoofdrailnet. CDA, VVD en ChrU stellen de aanbesteding van het openbaar vervoer in de drie grote steden verplicht.

Invoering van een kilometerheffing heeft grote effecten op de wachttijd in de file (‘voertuigverliesuren’), het autogebruik en – in mindere mate – het ov-gebruik. Investeren in weg- of ov-infrastructuur heeft beduidend kleinere effecten, aldus het CPB. Een kilometerheffing vermindert het autogebruik en leidt zo tot minder files.