Eindelijk niet meer voor paal staan bij Goes. Automobilisten kunnen opgelucht ademhalen: de doseerinstallatie is niet meer. De beweegbare drempel bij Poortvliet was al niet meer en de kantelweg is er nooit gekomen- afgezien van een proefvak bij Nieuwvliet. Waar ligt de grens tussen vrijheid en veiligheid in het verkeer?



Veiligheid heeft hoe dan ook het primaat, stelt voorzitter Jaap van der Doef van 3VO. De samenwerkende verkeersveiligheidsorganisaties geven ondubbelzinnig voorrang aan de zwakkere verkeersdeelnemers - (brom)fietsers, voetgangers - en maken de positie van de automobilist ondergeschikt.
Niet om te pesten; 3VO wil een einde maken aan `de verwennerij die er altijd is geweest voor de automobilist`. ,,We weten wat dat oproept, maar het gaat wel om mensenlevens``, merkt Van der Doef op. Bovendien hebben mensen binnen hetzelfde gezin vaak een andere visie op dezelfde verkeerssituatie, weet hij. ,,De ouder die het kind naar school brengt is blij met de drempels in de 30-kilometerzone. Maar de andere ouder, die met de auto naar het werk gaat, vindt ze lastig.``
Draagvlak is het toverwoord. Dat bereik je door overleg met direct betrokkenen, adviseert Van der Doef. ,,Als je mensen ermee overvalt, hebben ze helemaal de pest in.`` Overigens lukt het volgens de 3VO-voorzitter nooit om iedereen te overtuigen. In die gevallen geldt wat hem betreft: wie niet horen wil, moet voelen. ,,Zorg voor goed toezicht en geef overtreders een flinke prent.``



Geloofwaardigheid
Voorwaarde is natuurlijk wel dat de techniek goed functioneert, merkt Van der Doef op. ,,Anders verlies je je geloofwaardigheid.`` Juist dat gebeurde bij de doseerinstallatie in Goes. Waterschap Zeeuwse Eilanden had met alle betrokkenen overlegd en ze waren het allemaal eens met de komst van de paal. Maar vanaf het begin waren er technische mankementen. Daarna begonnen ook de moedwillige vernielingen.
,,Ik ben blij dat-ie weg gaat``, bekent gedeputeerde voor verkeer Toine Poppelaars in een openhartige bui. Ook al heeft de provincie aan de doseerpaal meebetaald (34.000 euro). ,,Maar hij werkte niet en riep alleen maar ergernis op. Mensen hadden er geen begrip voor dat ze een minuut voor een paal moesten wachten. Komt daar misschien dat spreekwoord vandaan: voor paal staan?``
Even serieus nu. Poppelaars: ,,Ik onderschrijf de doelstelling dat er in het gebied rond De Poel bij Goes niet te veel auto`s mogen komen. Maar het middel was gewoon verkeerd. Mensen moeten maatregelen snappen, anders krijg je nooit het draagvlak dat je nodig hebt.``
De provincie Zeeland worstelt hevig met dat probleem. Het aantal doden dat in het verkeer valt, baart al jaren zorgen. Door ingrijpende maatregelen is de veiligheid op de wegen sterk verbeterd. En de inspanningen waren niet voor niets. Het aantal slachtoffers is fors gedaald, van 53 in 1997 tot 29 vorig jaar. Maar dit jaar is weer een lichte stijging te zien ten opzichte van 2002.
Het prioriteitenlijstje van de provincie is duidelijk, zegt Poppelaars. Eenzaam bovenaan staat veiligheid. Daarna volgen bereikbaarheid en het weren van ongewenst verkeer. Om de veiligheid op de weg te vergroten, blijven impopulaire maatregelen nodig, waarschuwt de gedeputeerde. Hij pleit echter voor een betere afweging tussen doel en middel.
Poppelaars heeft weinig trek in allerlei nieuwe verzinsels. Dus geen doseerpalen meer, geen beweegbare drempels zoals in Poortvliet en ook geen kantelwegen, waarmee bij Nieuwvliet ervaring is opgedaan. Dan maar liever een compleet gebied afsluiten voor doorgaand verkeer en pasjes voor aanwonenden, zegt hij. ,,Ook impopulair en ingrijpend, maar tenminste wel heel duidelijk.``
Van der Doef kan de gedachtengang van Poppelaars wel volgen. ,,Ik had bewondering voor Hennekeij (de vorige verkeersgedeputeerde - red.) en zijn ambtenaren. Ze hebben hele nieuwe dingen bedacht. Dat is goed, omdat je dan ervaringen opdoet. Maar je kunt niet te veel experimenteren. Dan denken mensen: waar zijn ze nou weer mee bezig? Soms is het beter gebruik te maken van oude maatregelen die iedereen al kent. Drempels bijvoorbeeld en verkeersplateaus.``
De grote bedenker van nieuwe verkeersmaatregelen bij de provincie Zeeland is Jan Bakx. Hij ontwierp de kantelweg, de slingerremmer, de overrijdbare rijbaanscheiding en de wiebertjesweg. ,,Je mag bij geen enkele maatregel gejuich verwachten``, weet hij. ,,Mensen zien ze toch als een beperking van hun vrijheid en van nature verzetten ze zich daartegen. Maar er wonen steeds meer mensen in Nederland, waardoor de mobiliteit toeneemt. Je moet dus wel ingrijpen om het veilig te houden op de wegen.``



Voor zichzelf hanteert Bakx een strikte grens bij het bedenken van nieuwe obstakels: ze mogen geen schade berokkenen als iemand een fout maakt. Dat is ook zijn kritiek op de doseerinstallatie.
,,Als iemand die paal over het hoofd ziet, heeft dat meteen ernstige gevolgen.`` Deze week werd een auto gelanceerd toen de paal omhoog kwam. Bakx: ,,En dat wil je niet.`` De doseerpaal had wel kúnnen werken als de verkeerssituatie anders was geweest, merkt Bakx op. ,,De paal stond nu in een rechte weg. Dat is onlogisch. Als hij in een u-bocht had gestaan, was het rijgedrag al anders geweest. Bestuurders zouden al beter hebben opgelet.`` Ook 3VO-voorzitter Van der Doef hamert op duidelijke verkeerssituaties. ,,Als bestuurder van een auto moet je in één oogopslag kunnen zien wat voor weg het is, zonder allerlei borden en aanwijzingen. De weg moet zichtbaar maken hoe hard je mag rijden.``