APELDOORN/DEVENTER - Bij de oprit Zutphensestraat van de A 1 in Apeldoorn-Oost word je meteen al met de neus op de feiten gedrukt. ‘Aangepaste snelheid wint tijd‘ is in Sinterklaas-stijl op een groot bord gedicht. Voor wie het nog niet wist.



Sinds gistermiddag, woensdag 4 september, experimenteert Rijkswaterstaat met een nieuw systeem dat - als het goed uitpakt - in het hele land wordt toegepast. Door op de matrixborden boven de snelweg in een rode rand aan te geven hoe hard je mag rijden (80 of 100 kilometer) word je als automobilist gedwongen snelheid te matigen. Het ‘harmonica-effect‘, zegt Rijkswaterstaat, de situatie waarin bij een naderende file iedereen remt en optrekt en kettingbotsingen makkelijk kunnen ontstaan, zul je daarmee voorkomen.



CAMERA‘S



Woensdagmiddag kwart over vier. Vanaf de oprit ziet het er niet goed uit. Op de A 1 richting Deventer rijdt het verkeer langzaam. Het bord geeft 50 kilometer aan. Maar al gauw duikt het roodomrande 80 op. En inderdaad, de gang komt er in. De automobilisten sukkelen in de voorgeschreven snelheid voort; die op de linkerbaan zoeken de grens van de ‘marge‘ (7 kilometer gedoogsnelheid) op. Het experiment met de fotocamera‘s als zwaard van Damocles boven de autosnelweg lijkt een rustig verkeersbeeld op te leveren.



Bij Wilp wordt het sein zelfs op 100 kilometer gezet: de weg is vrij. De IJssel is in tien minuten bereikt, Deventer-Oost kost nog vier minuten extra. Een mooie score in de pre-avondspits. ‘Slimrijders bedankt‘ roept Rijkswaterstaat aan het eind van het experimenteergebied. Justitie zou er een bord naast kunnen zetten waarop de overtreders worden bedankt voor hun financiële bijdrage.



FORENSEN



Op de terugweg is Apeldoorn vlot bereikt. Aan de andere kant zwelt de stroom auto‘s aan. Vol met forensen van de banenmarkten in Apeldoorn en de Randstad die zoals elke namiddag huiswaarts trekken, richting Deventer en verder.



Kwart voor vijf. Tijd voor de tweede rit naar de Koekstad. Volgens de berekeningen van Rijkswaterstaat bereikt de verkeersdrukte om tien voor vijf zijn toppunt. Dat blijkt. Het is meteen al moeilijker de snelweg op te komen. Van 50 km springen de borden op 80, maar dat is te optimistisch gedacht. Want bij Wilp staat alles stil. Twentse bouwvakkers, terugkerend van hun karwei in het westen, turen vermoeid uit de ramen van hun busjes. Kantoormensen doen even een mobiel belletje met thuis: ‘het is weer zover, kom later.‘ Dat duurt zo tot voorbij Deventer-Oost. Rit twee vergt 42 minuten, drie keer zolang als rit één.



ONGEVALLEN



Terugrijdend naar Apeldoorn blijkt er een file te staan vanuit de Veluwse bossen tot een flink eind voorbij de IJssel, 21 kilometer lang. Maar het experiment ‘Slim Rijden Files Vermijden‘ op zijn eerste onfortuinlijke dag de schuld geven zou te goedkoop zijn: drie ongevallen op de weg blokkeren de A 1. Zelfs de ‘slimste‘ rijders moeten wachten tot het blik is geruimd en de matrix-borden hun werk kunnen hervatten: 50, 80, 100 km.



Pas over twee jaar vindt er echt doorstroming plaats op de A 1 en A 50 als de trajecten Apeldoorn-Deventer en Apeldoorn-Arnhem van spitsstroken zijn voorzien. Tenzij de 80.000 auto‘s per dag van nu er dan 100.000 zijn en de matrixborden gewoon kunnen blijven hangen.